Mystiek, religie, spiritualiteit

Woorden die verwarring scheppen tijdens gesprekken en discussies

Door de smeltkroes in mijn geboorteland Suriname heb ik tijdens mijn eerste levensjaren kennisgemaakt met veel verschillende culturen en hun mystiek, volgens Wikipedia als bijvoeglijk naamwoord te duiden als geheimzinnig, verborgen of raadselachtig. Rituelen bij religieuze plechtigheden waarbij onverstaanbaar teksten werden gemompeld, armbewegingen werden gemaakt, wierook brandde, speciale kleding werd aangetrokken intrigeerden mij. Het sprak iets aan dat later bepalend zou blijken in mijn ontwikkeling en bij het maken van keuzes.
Regelmatig op zondag in de kerk werd ik geconfronteerd met mystiek. Omdat ik, zoals alle kerkgangers, letterlijk leerde wat er werd gezegd, gezongen en bedoeld was de geheimzinnigheid er voor mij echter snel vanaf. Niet in het minst door het veelal hoogdravende taalgebruik en de niet praktische tips en adviezen om ‘een goed mens te worden’. Dit betekende niet dat ik niet ‘een goed mens’ wilde worden.
De staat te bereiken van goed mens, verlichte geest, wat dan ook, werd ik daarna als een magneet aangetrokken tot andere religies en levenswijzen zoals Hindoeïsme, Islam, Boeddhisme. Zolang ik niet letterlijk wist wat er werd gezegd voelde het goed. Uiterlijkheden als geuren, kleuren, sfeer tijdens rituelen waren voldoende om van binnenuit een eigen spiritualiteit te ontdekken waarbij ik ook putte uit mijn Christelijke bagage.
Groot was de ontzetting toen ik eenmaal begreep wat mensen elkaar door de geschiedenis heen hadden aangedaan en nog doen uit naam van al die mooie mystiek. Het zijn woorden die verwarring scheppen tijdens gesprekken en discussies tussen mensen die misschien hetzelfde voelen of ervaren. Misschien zelfs de reden waarom ik me nooit verder heb verdiept in de achtergronden of me erbij aangesloten. 

Later zou ik worstelen met de betekenis van goed, kwaad, religie en spiritualeit. Inmiddels heb ik geaccepteerd dat er geen passend antwoord bestaat behalve in de keuzes die men zelf maakt. Wijze mannen en vrouwen in films, boeken of in het dagelijks leven geven geen antwoord, wat in zichzelf het antwoord is.
Haaks op rationalisme zullen deze verschijnselen een grote plek blijven innemen in onze maatschappij, onderzocht en aangetoond of niet. Vindt er leegloop plaats bij het een, wordt er elders een andere spirituele draad opgepakt.

Mijn oude tante is een diplomaat

Waar zou ze aan denken? Niemand zal het ooit te weten komen.

Ze zit in haar schommelstoel op de veranda van haar kleine huisje in Paramaribo. Het is warm maar dat deert haar niet, mijn oude tante. Met haar Europese uiterlijk past ze niet zo goed in het tropische straatbeeld maar toch is ze daar geworteld.

Als oudste dochter in een groot gezin heeft ze overduidelijk beantwoord aan de verwachting om als oudste ook de meest wijze te zijn.

Tante heeft veel meegemaakt en dat heeft haar gevormd tot een door vriend en vijand gerespecteerde vrouw. Iemand die goed luistert, weinig woorden gebruikt, een zekere rust uitstraalt, waar nodig sust maar nooit en te nimmer een stellige mening geeft. Als oudste heeft zij ontelbare malen de ‘jonkies’ bijgestaan, hun ruzies gesust en geholpen weer vrede te sluiten. Zij is de rots in de familiebranding. Een rots was ze waarschijnlijk ook, tot haar pensioen, voor de collega’s op het werk, maar daar weten zelfs haar eigen kinderen niets vanaf.

Regelmatig als ik aan haar denk voel ik de neiging opkomen om haar op te bellen en te vragen wat haar bezighoudt. De kansen die ik heb gehad in de loop van de tijd om het haar persoonlijk te vragen heb ik laten schieten. Mijn schroom was sterker dan mijn nieuwsgierigheid. Misschien wilde ik me ook vastklampen aan mijn eigen beeldvorming van die lieve, sterke, onafhankelijke vrouw die nooit huilde, schold of zelfs haar stem verhief.

Met haar rustige, grijze ogen zit ze in haar schommelstoel en mijmert. Waar zou ze aan denken? Aan lang voorbije liefdes, verliezen, misschien aan haar jeugd, haar eerste baan? Niemand zal het ooit te weten komen want deze oude rots zal het niet vertellen, standvastig als ze is.